یاس رازقی، یاسمن رازقی

نام علمی: Jasminum sambac

نام انگلیسی: Arabian jasmine

خانواده: زیتونیان (Oleaceae)

باغچه به عطر دلپذیر یاس رازقی مغرور است و رنگ روشن و ملایم این گل ها نیز در زمینه سبز برگ ها چشم را می نوازد.

یاس رازقی گیاهی همیشه سبز است که به شکل بوته ای و یا گیاهی رونده تا 3 متر هم می تواند رشد کند. و اگر گیاه در گلخانه نگه داری شود، گل ها در کل سال بر شاخه جلوه گری و عطرافشانی می کنند.

یاس رازقی دارای ارقام بسیاری است که چند تا از معروف ترین آن ها عبارتند از:

Grand Duke of Tuscany

زادگاه آن ایران است، دارای رشد کندی است و قوی ترین عطر را نسبت به دیگر ارقام دارد. همچنین قطر گل های آن تا حدود 4 سانتیمتر هم می رسد که از این حیث هم “گل درشت ترین” رقم یاس رازقی ها است. می توانند در تمام سال گل بدهند؛ مخصوصا در تابستان ها. گیاهان مسن تر می توانند در یک زمان گل هایی متفاوت از نظر شکل و اندازه بدهند. گل های این رقم به گل های گاردنیا شباهت دارند و چند روزی بر شاخه می مانند و همانجا خشک می شوند. این گیاه باید برای داشتن ظاهر انبوه هرس شود در غیر اینصورت قد می کشد و دراز می شود. از این رقم دمنوش یاس نیز تهیه می شود؛ گل های کاملا گشوده را 15 الی 30 دقیقه در آب جوش دم می کنند.

این رقم نسبت به ارقام دیگر حساس تر بوده و نیاز به مراقبت بیشتری دارد. گیاهان استقرار یافته به خشکی مقاوم و به آبیاری زیاد حساس اند.

Belle of India

این رقم که زادگاه آن هند است و گل های آن بویی شیرین و سپیدترین رنگ را در میان یاس ها دارند. گلبرگ این گل ها کشیده و بیضی شکل هستند و زیبایی تحسین برانگیزی دارند. در میان ارقام دیگر، این رقم به نور و حرارت بیشتری نیاز دارد و برای شکل مطلوب باید مرتبا هرس شود. ظاهر آن مابین گیاهی بالارونده و درختچه است. از این رقم نیز دمنوش تهیه می شود. خاک آن باید همواره مرطوب بماند.

Maid Of Orleans

این رقم با گل های بسیار بویا و انبوهش در سراسر دنیا رایج شده است و می تواند هر سی چهل روز یکبار گل دهد که البته بستگی به درجه حرارت دارد. هر چقدر گرم تر، بهتر. عمر گل های آن 24 ساعت است ولی روز بعد با انبوهی گل های تازه جایگزین می شوند. این رقم کمتر از دیگر گونه ها به مراقبت نیاز دارد و سرعت رشد زیادی دارد. انسبت به دو گونه ای که در بالا معرفی شده اند، ظاهری بالا رونده تر دارد و برگ های آن نیز زیباتر و به رنگ سبز تیره است. برای درست کردن گردن آویزهای لوکس بکار می رود و در تهیه دمنوش نیز پر طرفدار است.

وقتی خاک، رطوبت خود را از دست داد آن را آبیاری کامل کنید. برای فرم مطلوب بایستی هرس شود.

Mysore Mulli  

با وجود رنگ سبز کمرنگ برگ ها که گاه به زردی می زنند، گل های این رقم انبوه و بسیار بویا هستند و نگهداری و به گلدهی واداشتن آن نیز بسیار آسان است. در صورت فراهم کردن فضای گرم و پر نور در تمام طول سال گل می دهد.

سرعت رشد آن زیاد است و وقتی خاک، رطوبت خود را از دست داد آن را آبیاری کامل کنید.

Arabian Nights   

این رقم گل های مشابه Maid of Olreans دارد اما تعداد گلبرگ های آن دوبرابر Maid of Olreans است، و البته به لحاظ اندازه به بزرگی گل های Grand Duke نمی رسند. ظاهر گیاهی بالا رونده را دارد و سرعت رشد آن سریع بوده و نسبت به سایه مقاوم است. خاک آن باید همواره مرطوب بماند.

 Malichat      

این رقم، دورگه ای کمیاب است که در تایلند متولد شده است. گل های آن چند طبقه و نسبت به بقیه ارقام کوچکتر است ولی به اندازه آنها رایحه قوی دارد. در تایلند این رقم برای ساختن حلقه های گردن آویز گل، مطلوب ترین است.

نیازمندی های محیطی

خاک:

یاس رازقی از گروه نباتات آهک گریز هستند و خاک گلدان آنها باید بکلی فاقد مواد آهکی باشد. خاک آن ها باید زهکشی عالی و دارای هوموس بسیار باشد. خاک ایده آل آن ها ترکیبی از سه قسمت خاک برگ پوسیده یا پیت موس+ دو قسمت شن شسته شده یا پرلیت+یک قسمت خاک معمولی باغچه است.

از کود های با فرمول 10-10-10 یا 20-20-20 با نصف غلظت آن می توان ماهانه در صورت گرم بودن هوا یا نگهداری در گلخانه استفاده کرد. در کود دهی افراط نکنید.

آبیاری:

ارقام مختلف نیاز آبی متفاوتی دارند. ولی به طور کلی نیاز آبی آن ها متوسط است یعنی اگر خاک آن ها مرطوب بود نیازی به آبیاری نیست. در فصل زمستان آبیاری را کم کنید.

نور:

این گیاهان در زیر نور آفتاب به شکل بوته ای انبوه رشد می کنند و رشد آن در سایه شبیه یک پیچک می شود با برگ هایی بزرگ تر و تیره تر. در ماه های گرم تابستان بهتر است گیاه را در مکانی قرار دهید که از آفتاب صبح و سایه بعد از ظهر بهره مند شود.

در صورتی که گیاه را در خانه نگه می دارید؛ نزدیک به پنجره های جنوبی قرار دهید تا نور کافی به آن ها برسد.

دما:

یاس رازقی در طول روز مکان هایی گرم و مرطوب را دوست دارد و شب ها، هوایی خنک. این گیاهان رطوبت هوا را دوست دارند و رطوبت 80-50 درصد ایده آل است. در صورت نگهداری این گیاه در گلخانه با رطوبت بالا، هوا باید به خوبی جریان داشته باشد.

با سرد شدن هوا و قبل از اینکه دما به 10 درجه برسد گیاه را به فضایی گرم تر انتقال دهید.

تکثیر:
یاس رازقی را معمولا از طریق خوابانیدن شاخه یا قلمه زدن تکثیر می کنند.

در روش اول شاخه های بلند یک یا دو ساله را که در قسمت پایین بوته قرار دارند انتخاب کنید، زیر هر شاخه، گلدانی را که از ماسه نرم پر شده قرار دهید و قسمت میانی شاخه را در داخل گلدان بکارید. لازم است هر سرشاخه شامل دو یا سه جوانه باشد. معمولاً یک ماه و نیم به طول می انجامد تا شاخه های خوابانیده شده کاملا ریشه دار شوند. برای سرعت بخشیدن به ریشه زایی شاخه ها بهتر است قبل از قرار دادن ساقه در ماسه، قسمتی از آن را که در ماسه قرار می گیرد با نوک چاقو خراش بدهیم. بعد از اینکه ریشه ها تولید شدند شاخه را از پایه مادری جدا می کنیم.

قلمه های این گیاه را در تابستان با طول 12-10 سانتیمتر تهیه می کنند.